Nằm yên bình trên con phố Quán Thánh rợp bóng cây xanh của thủ đô Hà Nội, biệt thự số 81 không chỉ là một công trình kiến trúc tồn tại qua hơn một thế kỷ, mà còn là minh chứng sống động cho khả năng bảo tồn và tái sinh những giá trị xưa cũ trong nhịp sống đương đại. Được xây dựng từ năm 1921, biệt thự này mang đậm dấu ấn kiến trúc Pháp cổ – một phong cách từng in sâu trong di sản đô thị Hà Nội đầu thế kỷ 20. Sau nhiều thập kỷ, nơi đây nay được hồi sinh thành một không gian ẩm thực chay hiện đại, thanh tịnh nhưng không mất đi linh hồn kiến trúc nguyên bản.
Vẻ đẹp của một thời vàng son
Biệt thự 81 Quán Thánh là một phần di sản quý giá của thời kỳ Pháp thuộc, khi kiến trúc tân cổ điển Pháp được du nhập và phát triển mạnh mẽ tại Hà Nội. Dấu ấn đặc trưng của phong cách này thể hiện rõ ở những chi tiết như mái ngói dốc lợp âm dương, cửa sổ vòm cong mềm mại, hàng ban công sắt uốn nghệ thuật, hay gờ phào chỉ trang trí với họa tiết hoa lá chạm khắc thủ công đầy tinh xảo.
Từng viên gạch lát nền, từng cánh cửa gỗ lim được chạm trổ công phu đều toát lên sự trân trọng của người xưa đối với không gian sống. Nhìn vào biệt thự, người ta dễ dàng cảm nhận được sự kết hợp hài hòa giữa tỉ lệ kiến trúc, công năng sử dụng và tính thẩm mỹ – điều đã khiến kiến trúc Pháp cổ luôn trường tồn theo thời gian.
Sau hơn một thế kỷ tồn tại, biệt thự 81 Quán Thánh đã từng trải qua không ít thăng trầm, từ nơi ở gia đình đến công sở, rồi rơi vào tình trạng xuống cấp. Nhưng thay vì để nó chìm vào lãng quên như nhiều công trình cổ khác, một dự án tái thiết đã được khởi động với mục tiêu không chỉ cải tạo mà còn hồi sinh linh hồn nguyên bản của căn biệt thự.
Công trình được trùng tu với sự thận trọng cao độ: hệ khung nhà được giữ nguyên, những khung cửa sổ vòm được phục dựng bằng kỹ thuật truyền thống, lớp tường cũ được cạo sạch, xử lý ẩm mốc và sơn lại bằng gam màu trung tính nhằm giữ lại cảm giác xưa cũ nhưng vẫn hài hòa với không gian mới. Các chi tiết hoa văn – như phù điêu hoa lá, trụ cột đỡ, lan can sắt – đều được phục chế bởi những nghệ nhân có tay nghề cao, sử dụng phương pháp thủ công nhằm đảm bảo độ chân thực và giá trị thẩm mỹ.
Điểm đặc biệt trong công cuộc tái thiết này là không gian nội thất bên trong đã được biến đổi hoàn toàn để trở thành một nhà hàng chay mang hơi hướng thiền định. Nhưng thay vì phá bỏ sự cổ kính, nhóm thiết kế chọn cách “giao tiếp” với không gian cũ: sàn gỗ cũ được xử lý và đánh bóng lại, ánh sáng được bố trí khéo léo để tôn vinh những khung cửa vòm và mái trần cao, vật liệu nội thất được lựa chọn dựa trên tiêu chí tự nhiên, tối giản nhưng đầy tinh tế.
Kiến trúc phía ngoài của căn nhà 81 Quán Thánh. (Ảnh: Triệu Chiến)
Không gian ẩm thực và sự an tịnh từ kiến trúc
Nhà hàng chay trong biệt thự 81 Quán Thánh không đơn thuần là một địa điểm thưởng thức món ăn, mà là một trải nghiệm không gian – nơi người ta có thể tạm lắng lòng giữa phố thị ồn ào, để thưởng thức hương vị thanh đạm trong khung cảnh đậm chất thiền. Việc lựa chọn ẩm thực chay làm linh hồn cho không gian càng làm nổi bật tinh thần an nhiên và gần gũi với thiên nhiên – điều mà kiến trúc cổ điển luôn hướng đến.
Không gian quán chay tại 81 Quán Thánh với những gam màu xanh lá, be nhẹ nhàng, dịu mát. (Ảnh: Triệu Chiến)
Những gian phòng nối tiếp nhau bằng hành lang lát gạch hoa cũ kỹ, ánh sáng vàng ấm hắt qua các ô cửa sổ kính màu, tiếng nhạc thiền nhẹ nhàng vang lên dưới mái nhà có tuổi đời hơn 100 năm – tất cả như đưa thực khách vào một chiều không gian khác, nơi thời gian dường như ngưng đọng và cảm xúc được gột rửa.
Biệt thự 81 Quán Thánh không chỉ là một công trình được phục dựng đơn thuần, mà là một ví dụ sống động về cách mà kiến trúc có thể nối kết những giá trị tưởng chừng đã tách biệt: quá khứ và hiện tại, cổ điển và hiện đại, vật chất và tinh thần.
Giữa lòng Hà Nội – nơi tốc độ đô thị hóa khiến những công trình Pháp cổ dần trở nên hiếm hoi – sự hồi sinh của biệt thự này là một lời nhắc nhở sâu sắc rằng: bảo tồn không có nghĩa là giữ nguyên trong lồng kính, mà là làm sống lại trong một hình hài phù hợp với thời đại. Việc kết hợp giữa kiến trúc di sản và nhu cầu sống mới không chỉ nâng cao giá trị thẩm mỹ, mà còn tạo nên sức sống bền vững cho những công trình lịch sử.
Không phô trương, không ồn ã, biệt thự 81 Quán Thánh lặng lẽ kể câu chuyện của mình qua từng chi tiết kiến trúc và cách nó được yêu thương, chăm chút trong hành trình tái sinh. Đây không chỉ là điểm đến lý tưởng dành cho những người yêu ẩm thực chay, mà còn là chốn dừng chân quý giá cho những tâm hồn muốn tìm lại vẻ đẹp nguyên bản trong nhịp sống hiện đại.
