Làng gốm Bát Tràng, nằm ven sông Hồng, từ lâu đã trở thành biểu tượng của tinh hoa gốm sứ Việt Nam. Không chỉ mang giá trị lịch sử hàng trăm năm, gốm Bát Tràng còn là hiện thân của sự sáng tạo và kỹ thuật điêu luyện của người thợ lành nghề. Với sự kết hợp giữa truyền thống và đổi mới, Bát Tràng tiếp tục khẳng định vị thế trên bản đồ nghệ thuật gốm Việt.
Làng gốm Bát Tràng, thuộc huyện Gia Lâm, Hà Nội, có lịch sử phát triển hơn 700 năm. Theo truyền thuyết, nghề gốm xuất hiện tại đây vào khoảng thế kỷ 14, khi các nghệ nhân từ Thanh Hóa, Nam Định và Bắc Ninh tụ họp về Bát Tràng để lập làng nghề. Nhờ vị trí thuận lợi ven sông, nguồn đất sét trắng phong phú, Bát Tràng nhanh chóng trở thành trung tâm gốm sứ nổi tiếng của kinh thành Thăng Long.
Suốt chiều dài lịch sử, Bát Tràng luôn biết cách bảo tồn và phát huy giá trị truyền thống. Các sản phẩm gốm tại đây không chỉ đáp ứng nhu cầu sinh hoạt hàng ngày mà còn phục vụ nhu cầu tín ngưỡng, thờ cúng, trang trí và xuất khẩu. Từ các loại chén bát, ấm chén đến tượng Phật, lư hương, đồ thờ, mỗi sản phẩm đều chứa đựng tâm huyết và tinh hoa của nghệ nhân.
Những tác phẩm mang hơi thở nghệ thuật ngàn đời.
Điều làm nên sự đặc biệt của gốm Bát Tràng chính là kỹ thuật chế tác tỉ mỉ và phong phú. Người thợ sử dụng đất sét trắng, qua các công đoạn xử lý phức tạp như lọc đất, tạo hình, nung ở nhiệt độ cao (khoảng 1.200 – 1.300 độ C). Sau đó, sản phẩm được phủ men đặc trưng với các màu sắc như xanh lam, nâu da lươn, trắng ngà.
Điểm nhấn trong gốm Bát Tràng là kỹ thuật vẽ tay và khắc nổi các họa tiết truyền thống như rồng phượng, hoa sen, chữ Nôm. Những đường nét tinh tế và màu men bóng mịn tạo nên vẻ đẹp vừa cổ kính vừa hiện đại, dễ dàng hòa nhập vào không gian sống ngày nay.
Từng công đoạn đều được các nghệ nhân thực hiện thủ công tỉ mỉ. (Ảnh: Báo Dân tộc và Phát triển)
Trong bối cảnh hiện đại, Bát Tràng không ngừng đổi mới để đáp ứng nhu cầu thị trường. Nhiều cơ sở sản xuất đã áp dụng công nghệ nung gas thay thế lò củi truyền thống, giúp tăng năng suất và giảm thiểu ô nhiễm môi trường. Các nghệ nhân trẻ còn sáng tạo ra nhiều mẫu mã mới, kết hợp giữa phong cách cổ điển và hiện đại, phù hợp với xu hướng nội thất đương đại.
Bên cạnh đó, làng nghề Bát Tràng còn đẩy mạnh quảng bá thông qua các lễ hội, triển lãm và hoạt động du lịch làng nghề. Du khách có thể tham quan các xưởng gốm, tự tay nặn và tô màu sản phẩm, trải nghiệm văn hóa truyền thống một cách gần gũi.
Làng gốm Bát Tràng không chỉ là nơi lưu giữ tinh hoa gốm sứ Việt mà còn là điểm đến văn hóa độc đáo, thu hút du khách trong và ngoài nước. Với sự kết hợp giữa truyền thống và đổi mới, Bát Tràng tiếp tục khẳng định vai trò là trung tâm nghệ thuật gốm sứ hàng đầu của Hà Nội, góp phần bảo tồn và phát triển nghệ thuật gốm truyền thống trong thời đại mới.
