Văn Miếu – Quốc Tử Giám, tọa lạc tại số 58 phố Quốc Tử Giám, quận Đống Đa, Hà Nội, là một trong những di tích văn hóa nổi bật nhất của Việt Nam. Được xây dựng vào năm 1070 dưới thời Lý, Văn Miếu không chỉ là nơi thờ các bậc vĩ nhân, mà còn là biểu tượng cao quý của nền giáo dục và trí thức Việt Nam. Đặc biệt, Quốc Tử Giám, được thành lập dưới triều đại Lý Thánh Tông, là trường đại học đầu tiên của nước ta, khẳng định sự phát triển vượt bậc trong nền giáo dục nước nhà từ thời kỳ phong kiến.
Văn Miếu – Quốc Tử Giám mang đậm dấu ấn kiến trúc cổ điển với sự kết hợp hài hòa giữa các yếu tố văn hóa phương Đông và các đặc trưng của kiến trúc cung đình Việt Nam. Ngôi đền chính thờ Thánh Hiền Khổng Tử, một nhân vật sáng lập Nho học, và các môn sinh nổi tiếng như các vị vua sáng lập triều đại Lý và Trần. Quần thể kiến trúc của Văn Miếu được chia thành nhiều khu vực khác nhau, bao gồm cổng Văn Miếu, sân trước, khu thờ Thánh Hiền và khu Quốc Tử Giám.
Khuê Văn Các – biểu tượng của thủ đô Hà Nội.
Điểm nhấn nổi bật nhất là khu thờ Thánh Hiền, nơi đặt bia tiến sĩ, là một biểu tượng của nền khoa cử nước Việt. Các bia tiến sĩ được đặt trên các tảng đá lớn, trên đó khắc tên và quê quán của các vị đỗ tiến sĩ từ thời Lê, Trịnh. Đây là những “bảo vật” quý giá, lưu giữ những giá trị lịch sử vô cùng quan trọng đối với nền giáo dục cổ truyền của Việt Nam.
Văn Miếu – Quốc Tử Giám không chỉ là một địa danh du lịch nổi tiếng mà còn là một biểu tượng của nền giáo dục, trí thức và đạo đức của người Việt. Đối với thế hệ hôm nay, Văn Miếu là nơi khơi dậy lòng tôn trọng với tri thức, với những giá trị văn hóa mà cha ông để lại. Các lễ hội truyền thống tổ chức tại đây, đặc biệt là lễ dâng hương và cầu học vào ngày mùng 10 tháng Giêng âm lịch, đã trở thành hoạt động không thể thiếu của người dân Hà Nội và du khách từ mọi nơi.
Các sĩ tử thường đến Văn Miếu – Quốc Tử Giám để cầu may trước các kỳ thi quan trọng. (Ảnh: Ngân Hà)
Nét văn hóa xin chữ đầu năm hay vào các dịp thi cử quan trọng. (Ảnh: Ngân Hà)
Được UNESCO công nhận là di tích lịch sử, Văn Miếu còn là niềm tự hào dân tộc, là nơi mà mỗi bước chân đến đều mang đậm sự trang nghiêm, tinh thần học hỏi không ngừng nghỉ. Đặc biệt, Quốc Tử Giám, trường học đầu tiên của Việt Nam, là minh chứng cho tầm quan trọng của giáo dục trong việc xây dựng và phát triển đất nước.
Văn Miếu – Quốc Tử Giám là không chỉ là một công trình kiến trúc cổ kính, mà còn là biểu tượng sống động của nền văn hóa giáo dục Việt Nam. Đây là nơi kết nối quá khứ với hiện tại, là cầu nối giữa các thế hệ với những tri thức, tinh hoa của dân tộc. Việc bảo tồn và phát huy giá trị của di tích này chính là cách để giữ gìn và tôn vinh nền văn hóa giáo dục lâu đời của dân tộc Việt Nam.
